PKW opublikowała wyjaśnienia dotyczące zasad finansowania kampanii wyborczej w wyborach organów jednostek samorządu terytorialnego, zarządzonych przez premiera Mateusza Morawieckiego na 21 października.
Prawo zgłaszania kandydatów w wyborach organów JST mają komitety wyborcze tworzone przez partie polityczne i koalicje partii politycznych, stowarzyszenia i organizacje społeczne.
Państwowa Komisja Wyborcza zaznacza w wytycznych, że komitet wyborczy czynności prawne – w tym związane z pozyskiwaniem środków finansowych na kampanię wyborczą i ich wydatkowaniem – może podejmować po wydaniu przez PKW albo komisarza wyborczego postanowienia o przyjęciu zawiadomienia o utworzeniu tego komitetu.
“Gospodarkę finansową komitetu prowadzi i ponosi za nią pełną odpowiedzialność pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego. Pełnomocnik finansowy ponosi odpowiedzialność karną za naruszenie zakazów i ograniczeń w pozyskiwaniu i wydatkowaniu środków” – czytamy w wytycznych.
Jak wynika z instrukcji, pełnomocnikiem finansowym może być kandydat na radnego, jak również kandydat na wójta (burmistrza, prezydenta miasta), z wyłączeniem kandydatów, którzy pełnią te funkcję w kończącej się kadencji.
Są też ograniczenia dotyczące pozyskiwania pieniędzy przez komitety wyborcze. Środki finansowe przekazywane komitetowi wyborczemu partii politycznej mogą pochodzić wyłącznie z Funduszu Wyborczego tej partii, a koalicyjnemu komitetowi wyborczemu – wyłącznie z funduszy wyborczych partii politycznych wchodzących w skład koalicji wyborczej. W przypadku komitetu wyborczego organizacji i komitetu wyborczego wyborców środki pieniężne mogą pochodzić wyłącznie z wpłat osób fizycznych oraz z kredytów bankowych zaciągniętych przez te komitety wyborcze.
PKW zastrzega, że komitetowi wyborczemu organizacji i komitetowi wyborczemu wyborców mogą być przekazywane środki finansowe jedynie przez obywateli polskich, mających miejsce stałego zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Wpłat na rachunek bankowy komitetu wyborczego można dokonywać jedynie czekiem rozrachunkowym, przelewem lub kartą płatniczą. “Niedozwolone są wpłaty gotówkowe w kasie banku, a także w urzędach pocztowych” – podkreślono w wytycznych.
Jak wynika z wyliczeń PKW, łączna suma wpłat od osoby fizycznej na rzecz jednego komitetu wyborczego wyborców nie może przekraczać 15-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę w dniu poprzedzającym dzień ogłoszenia postanowienia o zarządzeniu wyborów, tj. kwoty 31,5 tys. zł.
W wytycznych poinformowano też, że komitetom wyborczym nie wolno przyjmować korzyści majątkowych o charakterze niepieniężnym (np. darowizn rzeczowych, darmowych usług). Do wyjątków należą: nieodpłatne usługi polegające na rozpowszechnianiu plakatów i ulotek wyborczych przez osoby fizyczne, pomoc w pracach biurowych udzielana przez osoby fizyczne. Zakazem nie jest objęte także wykorzystanie przedmiotów i urządzeń, w tym pojazdów mechanicznych, udostępnianych nieodpłatnie przez osoby fizyczne, a także nieodpłatne udostępnianie miejsc do ekspozycji materiałów wyborczych przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej w zakresie reklamy.
“Inne usługi mogą być świadczone na rzecz komitetu wyborczego wyłącznie odpłatnie” – zastrzega PKW.
Komitety wyborcze mogą wydatkować na kampanię wyborczą wyłącznie kwoty ograniczone limitem wydatków. Limit wydatków ustala się oddzielnie dla każdego komitetu wyborczego poprzez zsumowanie kwot obliczonych według zasad określonych w Kodeksie wyborczym.
Jak wyjaśnia PKW, w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw limit wydatków oblicza się mnożąc kwotę przypadającą na jeden mandat radnego przez liczbę mandatów przypadających na okręg lub okręgi, w których komitet wyborczy zarejestrował kandydatów (bez względu na liczbę zgłoszonych kandydatów).
Kwota przypadająca na jeden mandat radnego wynosi w wyborach do rady gminy w gminach do 40 tys. mieszkańców – 1064 zł, w wyborach do rady gminy w gminach powyżej 40 tys. mieszkańców oraz w wyborach do rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy — 1276,80 zł. W wyborach do rady powiatu jest to kwota 2553,60 zł, w wyborach do rady miasta w miastach na prawach powiatu — 3830,40 zł, natomiast w wyborach do sejmiku województwa — 6384 zł.
Limit wydatków, związanych z prowadzeniem kampanii wyborczej kandydata na wójta w gminach do 500 tys. mieszkańców ustala się mnożąc liczbę mieszkańców danej gminy przez kwotę 60 groszy, a w gminach powyżej 500 tys. mieszkańców mnożąc pierwsze 500 tys. przez kwotę 60 groszy, a nadwyżkę ponad 500 tys. przez kwotę 30 groszy.
PKW zwraca uwagę, że pełnomocnik finansowy komitetu powinien na bieżąco i systematycznie prowadzić ewidencję księgową oraz zorganizować funkcjonowanie komitetu i jego pomocniczych struktur terenowych w sposób, który zapewni zgromadzenie dokumentów niezbędnych do sporządzenia sprawozdania finansowego. “Wśród dokumentów składanych do sprawozdania należy załączyć historię rachunku bankowego komitetu wyborczego, gdyż dokument ten jest niezbędny do weryfikacji podanych w sprawozdaniu danych” – podkreśliła Komisja.